آزمایشگاه اندازهگیری خواص جرمی پژوهشگاه فضایی ایران با استفاده از ظرفیت و توان علمی و فنی داخل کشور، در شهریور ماه سال ۱۳۹۷، سال حمایت از کالای ایرانی، تکمیل و به بهرهبرداری رسید.
آزمایشگاه اندازهگیری خواص جرمی یکی از مهمترین آزمایشگاهها در تمامی مراکز تجمیع، یکپارچهسازی و آزمون سامانههای فضایی دنیا است.
بنا به این گزارش، پروژههای فضایی به دلیل هزینه، حساسیت بالا و عدم دسترسی در حین پرواز، از الزامات خاصی در مراحل طراحی، ساخت، تجمیع و آزمون برخوردار هستند. در تمامی مراحل انجام یک پروژه، بحث کنترل همواره مورد توجه طراح است.
زمانی میتوان از یک محصول فضایی بهترین بهرهبرداری را داشت که کنترل وضعیت آن به راحتی و با دقت بسیار بالا امکانپذیر باشد. در کنترل وضعیت، خواص جرمی محصول نقش مهمی دارند. به همین دلیل، آزمایشگاه اندازهگیری خواص جرمی به عنوان یکی از مهمترین آزمایشگاهها در تمامی مراکز تجمیع، یکپارچهسازی و آزمون سامانههای فضایی دنیا وجود دارد.
افزون بر محصولات فضایی، در تمامی تجهیزات عمومی مهندسی، اندازهگیری همه یا تعدادی از خواص جرمی لازم و ضروری است.
خواص جرمی هر تجهیز یا قطعه شامل پارامترهای جرم، مرکز جرم، ممان اینرسی، بالانس استاتیکی و بالانس دینامیکی است.
دقت اندازهگیری خواص جرمی برای تجهیزات یا سامانههای فضایی در استانداردهای معتبر فضایی همانند استاندارد سازمان فضایی اروپا اشاره شده که در جدول زیر خلاصه شده است.
پارامتر مورد تست | دقت لازم برای استاندارد | دقت دستگاههای پژوهشگاه فضایی ایران | |
مرکز جرم | برای تجهیزات فضایی | ±۱ میلیمتر شعاعی | ±۱ میلیمتر برای همه محورها |
برای فضاپیما | ±۲٫۵ در راستای محور پرتاب و ۱± در محورهای دیگر | ||
ممان اینرسی | ±۳% برای هر محور | ±۳% برای هر محور |
مرکز یکپارچهسازی و آزمون پژوهشگاه فضایی ایران
شایان ذکر است مرکز یکپارچهسازی و آزمون پژوهشگاه فضایی ایران یکی از زیرساختهای حیاتی در توسعه سامانههای فضایی است که فاز اول آن در این پژوهشگاه در سال ۱۳۹۴ به بهرهبرداری رسید و اکنون، فاز دوم آن در دست اجرا است.
این مرکز دارای چند آزمایشگاه از جمله اندازهگیری خواص جرمی، مودال، آکوستیک، خلاء حرارتی، همراستایی، ارتعاشات و شوک، EMC/EMI، بارگذاری استاتیکی و کنترل وضعیت و یک کارگاه ساخت است.
منبع: پژوهشگاه فضایی ایران