طبق تحقیقات آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA)، استفاده از پهپادها و کاربرد تکنیک هسته‌ای در از بین بردن پشه های بیماری‌زا می‌تواند به طور قابل توجهی سبب افزایش کارآمدی و کاهش هزینه ها شود. این یافته، یک گام مهم به منظور بکارگیری این روش برای کنترل تب Dengue، تب زرد و ویروس Zika است.
این مطالعه که در ژورنال Science Robotics منتشر شده است، استفاده از پهپاد را برای رهاسازی پشه های عقیم به عنوان بخشی از تکنیک حشره استریل (SIT) مورد آزمایش قرار داد – شکلی از کنترل تولد حشره که دهه‌هاست برای مبارزه با آفات کشاورزی مانند مگس میوه مدیترانه‌ای و مگس تسه تسه به طور موفقیت آمیزی استفاده می شود. دانشمندان در سالهای اخیر در تلاشند تا این روش را برای پشه ها نیز توسعه دهند.
در تکنیک SIT از پرتونگاری برای عقیم‌سازی حشرات نر در پرورش انبوه استفاده می‌شود و سپس این حشرات برای جفت‌گیری با ماده غیر پرورشی رها می‌شود. از آنجا که از آنها فرزندی حاصل نمی‌شود، جمعیت حشرات به مرور زمان کاهش می‌یابد.
این روش نیاز به آزادسازی یکنواخت تعداد زیادی حشره‌ی نر عقیم در شرایط مناسب و به منظور رقابت با همتایان غیر پرورشی خود دارد. نمونه اولیه این پهپاد که در آوریل ۲۰۱۸ در برزیل آزمایش شده است، می‌تواند تا ۵۰۰۰۰ پشه عقیم را در هر پرواز با خود حمل کند و آنها را بدون از دست دادن کیفیت، در زمینی با مساحت بیش از ۲۰ هکتار در مدت زمان ۱۰ دقیقه آزاد کند.
پشه‌ها با داشتن پاهای بلند و شکننده و بال‌های ظریف، ممکن است به راحتی در روند آزادسازی با استفاده از هواپیماها و ژایروکوپترها آسیب ببینند. تا کنون، پشه های نر عقیم، با استفاده از آزادسازی زمینی پر هزینه، پرزحمت و زمان بر رهاسازی شده اند.
مناطقی که در یک پرواز ۱۰ دقیقه ای پهپاد پوشش داده می شوند، اگر به صورت زمینی انجام شود، به دو ساعت زمان و دو برابر تعداد نیروی انسانی نیاز دارد. در نتیجه ضمن حفظ کیفیت حشره عقیم، کاهش عمده‌ای در هزینه‌های عملیاتی ایجاد می‌شود.
سازمان بهداشت جهانی (WHO) تخمین می‌زند که بیماری‌های ناقل از حشرات، ۱۷% از بیماری‌های عفونی را تشکیل می‌دهند که این امر منجر به مرگ بیش از یک میلیون نفر در سال می‌شود، اما کشورها اغلب فاقد منابع برای برنامه‌های ریشه‌کن کردن پشه‌ها در مقیاس بزرگ هستند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با همکاری FAO و گروه غیرانتفاعی سوئیسی-امریکایی WeRobotics مکانیزم رهاسازی مبتنی بر این پهپادها را توسعه داد. این آزمایش میدانی در اطراف شهر Juazeiro در ایالت Bahia برزیل و با همکاری برنامه Moscamed کشور انجام شد.
Eric Rasmussen از دانشکده بهداشت عمومی در دانشگاه واشنگتن در گزارشی که در Science Robotics منتشر شد، گفت که پیشرفت‌های به‌دست‌آمده در این مطالعه برای نزدیک‌تر شدن به روش‌های مقرون‌به‌صرفه کنترل پشه، بسیار مهم است و این روش جدید مبتنی بر پهپاد برای آزادسازی به اندازه کافی ارزان است تا باعث کاهش رنج بیماری‌های ناشی از پشه در هر جایی شود. این یک خبر هیجان‌انگیز است.
کارهای میدانی که برای آزمایش پهپاد انجام شد، فایده اثبات آن را داشت که پشه عقیم شده با اشعه، برای جفت گیری با ماده های وحشی، رقابت می‌کند. این مطالعه نشان می‌دهد که وقتی فرآیندهایی مثل پرورش انبوه و کنترل به کمال برسند، حشرات نر مورد تشعشع می‌توانند بسیار رقابتی باشند.
IAEA و شرکای آن اکنون در حال تلاش برای توسعه یک نسخه کوچک تر از این پهپاد هستند که بتواند حدود ۳۰۰۰۰ پشه را حمل کند. این کار، امر بسیار مهمی است، زیرا مدل‌های سبک‌تر، مقررات سخت گیرانه ای را برای پرواز در مناطق شهری رعایت می‌کنند که در آنجا پشههای Aedes که بیماری را انتقال می‌دهند، تمایل به تمرکز دارند.
به عنوان بخشی از بسته SIT، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین در حال کار بر روی اصلاح روش‌های جداسازی حشرات نر و ماده در طی فرآیند پرورش انبوه است. این مرحله مهم هنوز هم به صورت دستی انجام می‌شود که هزینه‌ها را افزایش می‌دهد. جداسازی برای اطمینان از اینکه هیچ پشه ماده ای از زمان گاز گرفتن و انتقال بیماری‌ها رهاسازی نمی‌شود، مهم است.
SIT بیش از ۶۰ سال است که برای مبارزه با آفات کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد و اخیراً برای مقابله با پشه‌ها به کار گرفته شده است. روش کنترل حشرات برای مقابله با بیماری‌هایی استفاده می شود که مدیریت آنها با استفاده از تکنیک‌های معمول دشوار است، مانند تورهایی که آغشته به حشره کش است یا زمانی که نیاز به کاهش استفاده از آفت‌کش‌ها وجود دارد،
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حال همکاری با WHO برای جمع‌آوری داده‌های اپیدمیولوژیک در مورد اثر SIT به عنوان یک روش کنترل پشه‌ها برای کاهش انتقال بیماری است.
