یکی از اجزای ایستگاه فضایی بین‌المللی یک بازوی مکانیکی است که توسط سازمان فضایی کانادا برای جابجایی اشیاء و فضانوردان در بیرون این مجتمع مداری ساخته شد. از این دستگاه به اسامی مختلف نام برده می شود: دست کانادا (Canadarm)، بازوی مکانیکی، دکستر. اما اسم رسمی آن “دستگاه هدایت از دور ایستگاه فضایی” (Space Station Remote Manipulator System–SSRMS) است.

بازوی مکانیکی ایستگاه فضایی بین‌المللی در دوران شاتل توسط سازمان فضایی کانادا اختراع و در اختیار ناسا گذاشته شد تا از آن برای قراردادن ماهواره‌هایی که در مخزن بار شاتل بودند در فضا استفاده شود. بعدا این دستگاه تکامل پیدا کرد و توانایی‌هایش افزایش یافت.

نوع پیشرفته آن در یکصدمین ماموریت شاتل فضایی در ۸ آوریل سال ۲۰۰۱ به مدار زمین برده و بر روی بدنه خارجی ایستگاه فضایی نصب گردید. این دستگاه نقش کلیدی در نصب اجزای مختلف ایستگاه و حفظ و نگهداری آنها دارد چون می تواند تجهیزات و لوازم را در اطراف ایستگاه انتقال دهد، سکوی نگهداری فضانوردانی باشد که در فضا کار می‌کنند و ابزارهای خدمات و سفینه‌های باربری و یا قطعاتی را که قرار است به ایستگاه متصل شوند پشتیبانی کند. همچنین در مواقع مورد نیاز فضانوردان با دوربین‌های نصب شده روی آن بدنه خارجی را مورد بازرسی قرار دهند و به این ترتیب دیدبانی بیرون ایستگاه را بر عهده دارد.

این جرثقیل چند کاره با طول . ۱۷٫۶ متر دارای هفت قسمت مفصلی (یک لولای اصلی آرنج در وسط و سه مفصل چرخشی در هر “مچ”) است. ۱۸۰۰ کیلوگرم وزن و ۳۵ سانتی متر قطر دارد و در شرایط بی‌وزنی قادر به حمل بارهای بزرگ تا ۱۱۶۰۰۰ کیلوگرم است. اداره این دستگاه را فضانوردان ساکن ایستگاه با استفاده از یک سامانه پیشرفته کامپیوتری انجام می‌دهند.

اما آنچه بیش از خود بازوی مکانیکی برای ما افرادی زمینی جذابیت دارد شجاعت فضانوردانی است که در فضای باز کیهانی خود را به این بازوی مکانیکی می‌سپارند و با ایستادن روی آن(گرچه پوتین‌های آنها با گیره‌هایی محکم به آن بسته شده) در فاصله ۴۰۰ کیلومتری زمین به فعالیت می پردازند. به عنوان نمونه عکس‌هایی می بینید از فضانورد ناسا استیفن رابینسون ضمن راهپیمایی در بیرون ایستگاه فضایی بین‌المللی، در دل تاریکی فضا و افق زمین که حتی تصور آن انسان را به وحشت می‌اندازد.

منبع: ایسنا