تکنولوژی دستکاری و جعل سیگنالهای GPS بارها در روسیه برای فریب دادن کشتیها مورد استفاده قرار گرفته است. این تکنولوژی برای محافظت از ولادمیر پوتین و مناطق حساس روسیه نیز بکار گرفته میشود.
تجهیزات جنگ الکترونیک روسیه که سیگنالهای جعلی تولید میکنند، دفعات بسیاری در داخل روسیه استفاده شده است. محققان با استفاده از دادههای جمعآوری شده توسط ایستگاه فضایی بین المللی (ISS) به استفاده تکنولوژی جعل GPS در مناطق تحت کنترل روسیه در سوریه پی بردند. این تکنولوژی با دستکاری سیستمهای ناوبری ماهوارهای جهانی (GNSS) مکان دیگری را بعنوان موقعیت فعلی اعلام میکند. GNSS یک اصطلاح کلیدی برای سیستمهای ناوبری ماهوارهای است که شامل GLONASS روسیه، GPS، Galileo اروپا و Beidou چین است.
گزارش جدیدی از C4ADS (یک سازمان غیر انتفاعی با تمرکز بر درگیری و امنیت)، ۹۸۸۳ مورد سیگنال جعلی GNSS پیدا کرد. بهدلیل استفاده گسترده از تکنولوژیهای GPS- در ناوبری، شبکههای تلفن همراه و بازارهای سهام- سیگنالهای جعلی باعث اختلالات گسترده در دستگاههای مجهز به GPS میشود.
C4ADS میگوید: جعل سیگنال از فوریه ۲۰۱۶ بر روی ۱۳۱۱ کشتی تجاری در آبهای روسیه و اطراف آن تاثیر گذاشته است. C4ADS حداقل ۷۹۱۰ مورد را کشف کرد که در آن کشتیهای موردنظر خارج از آبهای روسیه قربانی اقدامات جعل سیگنال GNSS شدند و تا حد زیادی امنیت دریایی منطقه را به خطر انداختند.
بخش عمده گزارش C4ADS به جعل سیگنال GPS در روسیه پرداخته است و اشاره کرده که استفاده از این تکنولوژی در کریمه و سوریه نیز مشاهده شده است. “محقق C4ADS توضیح میدهد: جعل سیگنال GPS یا GNSS به دفعات در نزدیکی امکانات حساس دولتی در مسکو و همچنین در ساحل دریای سیاه در کنار ساکنان رسمی دولتی شناسایی شده است.
گزارش این گروه براساس دادههای عمومی موجود از سیستم حمل و نقل AIS، تصاویر ماهوارهای، اطلاعات ISS و گزارشهای قبلی مربوط به GPS است. جعل سیگنال در ده مکان در روسیه شناسایی شد؛ ژلندژیک، سوچی، ولادیوستوک، سنت پترزبورگ، اویوا، آرخانگلسک، کرچ، مسکو، سواستوپول، خمیمیم.
محققان با نظارت بر محل پوتین که بطور عمومی افشا شده بود، میتوانستند بگویند که دستکاری سیگنالهای GPS همزمان با رفت و آمدهای وی انجام میشود. در این گزارش، تقریبا در تمام مواردی که وقایع جعل GNSS در نقاط دور افتاده در روسیه و کریمه، مانند در آرخانگلسک، ولادیوستوک و کرچ رخ داده، همزمان با دیدارهای رئیس جمهور روسیه، ولادیمیر پوتین صورت گرفته است.
در ۱۵ می و ۱۵ سپتامبر سال گذشته، پوتین از منطقه پل کرچ که با نام پل کریمه نیز شناخته میشود، بازدید کرد. سازه این پل در مرز اوکران و روسیه قرار دارد و با وجود بیانیه ناتو، عملیات دریایی روسیه در این منطقه ادامه پیدا کرد. طبق گفته C4ADS، دو مورد جعل GPS هنگام بازدید پوتین از این منطقه گزارش شده است. طبق این گزارش، شواهدی مبنی بر اینکه روسیه سیستمهایی برای دستکاری سیگنالهای GNSS در سوریه نیز مستقر کرده، یافت شد. گروهی از محققان دانشگاه تگزاس، دادههای تحلیلشده ISS به موقعیت فرستنده جعل GPS در پایگاه هوایی خمیمیم که در جنوب شرق شهر لاتاکیا واقع شده بود، فرستادند. در تابستان گذشته در سه روز جداگانه، C4ADS شواهد روشنی مبنی بر اخلال عمدی در سیگنالهای GPS رای یافت.
راههای مختلفی برای مداخله کردن در GPS وجود دارد. جعل سیگنالهای GPS که اغلب در گزارش C4ADS به آن اشاره شده که شامل دستکاری در دادهها برای فریب سیستمها و آدرسدهی اشتباه به آنها میشود. پارازیتهای GPS سیستمها را بطور کامل از کار میاندازد. بر خلاف حملههای جعل سیگنالی که توسط C4ADS بررسی شده، حوادث در سوریه نشان میدهد اطلاعات GPS با سیگنالی که حتی یک مکان را نشان نمیدهد، جایگزین شده است. در این گزارش توضیح داده شده که پایگاه هوایی خمیمیم، که به نظر میرسد سیگنالهای GPS را جعل میکند، بهعنوان یکی از مکانهای اصلی برای پروازهای نظامی روسیه در سوریه است.
طبق گفته C4ADS، اختلال در GPS توسط روسیه عمدتا بهعنوان یک مکانیزم دفاعی برای حفاظت از مکانهای حساس و افراد از حملات هواپیماهای بدون سرنشین مورد استفاده قرار میگیرد. مداخله در GPS در اطراف یک منطقه خاص میتواند پرواز هواپیماهای بدون سرنشین را در یک دوره خاص با مشکل روبرو کند و آن را از رسیدن به هدف خود بازدارد.. در سالهای اخیر، هواپیماهای بدون سرنشین در حملات گروه هایی مانند Isis و حمله به نیکولاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا مورد استفاده قرار گرفتهاند.
این اولین بار نیست که روسیه به اختلال در GPS متهم شده است. در سپتامبر ۲۰۱۷، نیز موردی از جعل سیگنال GPS توسط روسیه گزارش شد. در نوامبر سال ۲۰۱۸، دولتهای فنلاند و نروژ، روسیه را متهم به مسدود کردن سیگنالهای GPS در پایگاه نظامی خود در طول عملیات آزمایش ناتو کردند. دیمیتری پسکوف سخنگوی روسیه در آن زمان گفت: “این اتهامات غیر واقعی است”.
طبق گزارش مرکز بینالمللی دفاع و امنیت در سال ۲۰۱۷ که توسط مایکل هایدن مدیر سابق سازمان امنیت ملی آمریکا نوشته شده است، روسیه به شدت در حال سرمایهگذاری بر روی تواناییهای جنگ الکترونیک مانند جاسوسی GPS است. این گزارش به این نتیجه رسید که توسعه توانایی نیروهای نظامی روسیه چالش جدی برای برنامهریزی و اجرای دقیق دفاع ناتو از کشورهای بالتیک و ناحیه شرقی در صورت حمله روسیه خواهد بود.
C4ADS مستقیما روسیه را به فعالیتهای مربوط به دستکاری GPS متهم نکرد زیرا ماهیت این حملات بسیار پیچیده است. این گزارش اظهارات قطعی در مورد اینکه چه کسی یا چه چیزی ممکن است این فعالیت را انجام دهد، بیان نمیکند اما میتوان بازیگران بالقوه که ممکن است در حوادث مذکور نقش داشته باشند، شناسایی کرد. تمام حوادثی که در این گزارش بیان شده در سراسر روسیه اتفاق افتاده و پیوندهایی با منافع آن دارد. پیش از این در روسیه گزارشهایی از رانندگان تاکسی و بازیکنان Pokémon Go که توسط حملات ناخواسته جعل GPS قرار گرفته بودند، وجود داشت.
همچنین این گزارش به یک سیستم ضد پهپادی را در اطراف کرملین اشاره کرد. C4ADS میگوید در بین آنتن تمام ساختمانها، دو مورد از آنها متعلق به دولت روسیه است که به سمت کرملین قرار دارند و یکسان هستند. همچنین میگوید: “افرادی که تجربه جنگ الکترونیک دارند میدانند که این آنتن ها میتواند بر روی باند فرکانسی فوق العاده بالا کار کنند. این گروه حدس میزند که این آنتنها برای مقابله با هواپیماهای بدون سرنشین استفاده میشوند. آنها میتوانند جهت هدایت سیگنالهای GNSS را جعل و آن را در جهت دلخواه استفاده کنند”.
هزینه پایین این تکنولوژی به این معنی نیست که تنها برای کشورهایی که از جعل GPS استفاده می کنند، ضروری است. محققان میگویند: این تکنولوژی در دهههای اخیر ارزانتر شده و پیشبینی میکنند که خرید این تکنولوژی با هزینه ۳۰۰ دلاری نیز میسر شود.
محققان میافزایند: “این تکنولوژیها تنها در دسترس بازیگران دولتی نیست و در آینده بیشتر شاهد استفاده از این قابلیتها برای منافع استراتژیک و ارتقای قدرت در خارج از کشور خواهیم بود”.